Lớp 10 - BÀI 2: THÔNG TIN VÀ DỮ LIỆU

1. Khái niệm thông tin và dữ liệu:

2. Đơn vị đo lượng thông tin.

Kí hiệu	Đọc là	Độ lớn
KB	Ki-lô-bai	1024 byte
MB	Mê-ga-bai	1024 KB
GB	Gi-ga-bai	1024 MB
TB	Tê-ra-bai	1024 GB
PB	Pê-ta-bai	1024 TB

 3. Các dạng thông tin.

a) Dạng văn bản: Là dạng quen thuộc nhất và thường gặp trên các phương tiện mang thông tin như: Tờ báo, cuốn sách, vở ghi bài, tấm bia,...

 Chữ khắc trên bia đá - thông tin dạng văn bản

b) Dạng hình ảnh: Bức tranh vẽ, bức ảnh chụp, bản đồ, băng hình,... là những phương tiện mang thông tin dạng hình ảnh

 Biển báo lối thoát hiểm - thông tin dạng hình ảnh

c) Dạng âm thanh: Tiếng nói con người, tiếng sóng biển, tiếng đàn piano, tiếng chim hót,... là thông tin dạng âm thanh. Băng từ, đĩa từ,... có thể dùng làm vật chứa thông tin dạng âm thanh.

 Tiếng đàn T'rưng - thông tin dạng âm thanh

4. Mã hoá thông tin trong máy tính.

Mã hóa thông tin trong máy tính

 5. Biểu diễn thông tin trong máy tính.

a. Thông tin loại số:

I = 1; V = 5; X = 10; L = 50; C = 100; D = 500; M = 1000.

Trong hệ đếm này, giá trị của kí hiệu không phụ thuộc vị trí của nó trong biểu diễn.

Ví dụ, X trong các biểu diễn XI (11) và IX (9) đều có cùng giá trị là 10.

Giá trị của mỗi chữ số phụ thuộc vào vị trí của nó trong biểu diễn. Ví dụ, trong số 545, chữ số 5 ở hàng đơn vị chỉ 5 đơn vị, trong khi đó chữ số 5 ở hàng trăm chỉ 500 đơn vị.

Ví dụ: 536,4 = 5 x 10² + 3 x 10¹ + 6 x 10⁰ + 4 x 10^-1.

Ví dụ, 1012 = 1 x 2² + 0 x 2¹ + 1 x 2⁰ = 5₁₀.

Ví dụ, 1BE₁₆ = 1 x 162 + 11 x 161 + 14 x 160 = 446₁₀.

Số nguyên có thể có dấu hoặc không dấu. Tuỳ theo phạm vi của giá trị tuyệt đối của số, ta có thể dùng 1 byte, 2 byte hoặc 4 byte để biểu diễn.

Xét việc biểu diễn số nguyên bằng một byte. Một byte có 8 bit, mỗi bit có thể là 0 hoặc 1. Các bit của một byte được đánh số từ phải sang trái bắt đầu từ 0. Ta gọi bốn bit số hiệu nhỏ là các bit thấp, bốn bit số hiệu lớn là các bit cao. 

Mọi số thực đều có thể biểu diễn được dưới dạng ±Mx10^±K (được gọi là biểu diễn số thực dạng dấu phẩy động), trong đó 0,1 ≤ M < 1, M được gọi là phần định trị và K là một số nguyên không âm được gọi là phần bậc. Máy tính sẽ lưu các thông tin gồm dấu của số, phần định trị, dấu của phần bậc và phần bậc.

Ví dụ: Số 13 456,25 được biểu diễn dưới dạng 0.1345625x10⁵.

b. Thông tin loại phi số:

Để biểu diễn một xâu kí tự (dãy các kí tự), máy tính có thể dùng một byte để ghi nhận độ dài xâu (số lượng kí tự của xâu) và trong các byte tiếp theo, mỗi byte biểu diễn một kí tự theo thứ tự từ trái sang phải.

Hiện nay việc tìm cách biểu diễn hiệu quả các dạng thông tin loại phi số như âm thanh, hình ảnh,... rất được quan tâm vì các thông tin loại này ngày càng phổ biến. Để xử lí âm thanh, hình ảnh, ta cũng phải mã hoá chúng thành các dãy bit. Các thành tựu trong lĩnh vực này đã và đang nâng cao chất lượng cuộc sống. Chẳng hạn, hai người ở xa nhau vẫn có thể trò chuyện, thậm chí có thể nhìn thấy hình ảnh của nhau.

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP